Σάββατο 14 Ιουνίου 2008

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών

Όλοι μας έχουμε διαβάσει βιβλία και έχουμε βρεθεί στη θέση κάποιο από αυτά να μας τραβήξει την προσοχή περισσότερο από τα άλλα και να μας απορροφήσει στον κόσμο που περιέχει. Για μένα μακράν το πιο ενδιαφέρον βιβλίο που έχω διαβάσει ήταν η τριλογία "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών" του γνωστού φιλόλογου και συγγραφέα Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν.

Για όσους δεν το γνωρίζουν ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών είναι ένα επικό μυθιστόρημα (αντι)επιστημονικής φαντασίας που ανήκει στα αποκαλούμενα "epic high fantasy novel". Ο κόσμος στον οποίο τοποθετείται η ιστορία, η Μέση-Γη, θυμίζει τον Μεσσαίωνα όσον αφορά το πολιτισμικό επίπεδο, αλλά κατοικείται από φανταστικά όντα, όπως ξωτικά, νάνους και ορκ και υπάρχει πολύ έντονα το στοιχείο της μαγείας. Κύριος άξονας της ιστορίας είναι το ταξίδι ενός χόμπιτ στην προσπάθειά του να καταστρέψει το μαγικό δαχτυλίδι του Σάουρον, νικώντας τον έτσι μια για πάντα. Στην προσπάθειά του αυτή συνοδεύεται από εκπρόσωπους όλων των "καλών" φυλών της Μέσης-Γης, δηλαδή υπάρχουν δύο άνθρωποι, ένας νάνος, ένα ξωτικό, ένας μάγος και τέσσερα χόμπιτ. Δε θα αποκαλύψω τίποτα άλλο σχετικό με την πλοκή εδώ ώστε να μην σας καταστρέψω την εμπειρία του να διαβάσετε το βιβλίο σε περίπτωση που το αποφασίσετε.

Αυτό που κάνει το έργο του Τόλκιν να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα μυθιστορήματα, είναι η υποδομή του κόσμου που δημιούργησε. Καθώς θα διαβάζετε τα τρία βιβλία θα συναντήσετε δεκάδες διαφορετικούς πολιτισμούς, ο καθένας με τα δικά του τραγούδια, τους δικούς του ήρωες, τη δικιά του γλώσσα (αν και οι διάλογοι συνήθως γίνονται σε μια γλώσσα ώστα να μπορούν να συνενοούνται οι ξένοι με τους ντόπιους) και τη δική του ιστορία. Είναι καταπληκτικό το πόσο ρεαλιστική είναι η παρουσίαση του κάθε τόπου. Τα ξωτικά για παράδειγμα που αγαπούν τη φύση έχουν σπίτια χτισμένα πάνω σε δέντρα, χωρίς στολίδια ή υπερβολικά διακοσμητικά, ενώ αντιθέτως οι νάνοι, που λατρεύουν τα πολύτιμα μέταλλα και πετράδια, έχουν πιο πολύπλοκη και πλούσια, αλλά όχι απαραίτητα ομορφότερη, διακόσμηση με χρυσάφι και διαμάντια πάνω σε πέτρινα οικοδομήματα και κατέχουν την τέχνη της κατεργασίας των διάφορων ορυκτών και την κατασκευή πολεμικών όπλων. Επιπλέον, η γλώσσα των ξωτικών είναι γλυκιά και εύηχη (αν καταφέρετε να τη διαβάσετε σωστά πάντα!) ενώ των νάνων είναι πιο βαρυά, αντικατοπτρίζοντας τον πολιτισμό και τρόπο σκέψης του κάθε λαού. Επίσης, ακόμη και άτομα της ίδιας φυλής έχουν διαφορετικά στοιχεία και τρόπο ζωής ανάλογα με το μέρος στο οποίο ζουν. Η αληθοφάνεια του Τόλκιν στην παρουσίαση όλων αυτών των στοιχείων δίνει την εντύπωση ότι ο κόσμος αυτός όντως υπήρχε πριν από πολλές χιλιετίες και ότι το βιβλίο του γράφτηκε από κάποιον ιστορικό που έζησε τότε.

Εξίσου καταπληκτική είναι η περιγραφή των συναισθημάτων των πρωταγωνιστών. Όταν κάνουν κάποιο κουραστικό και βαρετό ταξίδι θα εύχεστε μαζί τους να περάσει πιο γρήγορα ο χρόνος, ενώ η ίδια διαδρομή όταν οι πρωταγωνιστές έχουν καλή ψυχολογία θα σας φανεί ότι πέρασε γρήγορα και εύκολα. Επιπλέον, όταν οι πρωταγωνιστές έχουν χάσει την αίσθηση του χρόνου ή τον προσανατολισμό τους, θα νομίζετε ότι τον χάσατε και εσείς μαζί τους. Και σε κάποιες σκηνές όπου κάποιος από την συντροφία χάνεται και ανακαλύπτει ότι είναι μόνος του σε κάποιον άγνωστο τόπο, η περιγραφή του τρόμου και της αγωνίας του είναι υποδειγματική. Τέλος, μέσα από το βιβλίο περνάνε και άλλα συναισθήματα, όπως η κλειστοφοβία στην υπόγεια Μόρια, το δέος μπροστά στην εκθαμβωτική πόλη του Λοθλόριεν ή η αίσθηση του θριάμβου όταν μετά από μία μάχη φαίνεται να μην υπήρχαν σημαντικές απώλειες.

Το σενάριο είναι πολύ ενδιαφέρον και θα σας τραβήξει το ενδιαφέρον αν του δώσετε την ευκαιρία. Το ταξίδι της συντροφιάς θα τους φέρει αντιμέτωπους με άγνωστους κινδύνους και πολλές φορές θα χαθούν ή θα ανακατευτούν σε τοπικές υποθέσεις. Η εξέλιξη των γεγονότων είναι απρόβλεπτη αφού και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές δεν είναι σε θέση να σχεδιάσουν όλο το ταξίδι τους, και έχει πολλές ανατροπές συναισθηματικές, από την εντύπωση ότι όλα θα πάνε καλά μέχρι την απελπισία της πλήρους αποτυχίας ή τον θρηνό του θανάτου ενός σημαντικού προσώπου.

Συνυπολογίζοντας όλα αυτά μπορώ με σιγουριά να πω ότι τα βιβλία του Τόλκιν είναι με μεγάλη διαφορά τα πιο ψυχαγωγικά και καλοδουλεμένα βιβλία που έχω διαβάσει στη ζωή μου. Η μοναδική προϋπόθεση για να τα ευχαριστηθείτε είναι να σας αρέσει αυτό το είδους του επικού-μυθολογικού μυθιστορήματος. Αν σας αρέσει, τότε μπορώ να σας το προτείνω ανεπιφύλακτα. Και οι μεταφορές στις ταινίες απο΄τον σκηνοθέτη Peter Jackson είναι αξιόλογες, αλλά μένουν πολύ πίσω από τα βιβλία σε θέμα ποιότητας.

ph.