Τετάρτη 14 Απριλίου 2010

Νέα blog

Αποφασίσαμε με το Δημήτρη ότι θα ήταν καλύτερο να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε αυτό το blog από κοινού αφού είναι προτιμότερο να γράφουμε ο καθένας στο δικό του προσωπικό χώρο χωρίς να αισθανόμαστε ευθύνη για τη σοβαρότητα των κειμένων που ανεβάζουμε ή το αν θα κολλάει το ύφος κτλ. Το tsironakos δεν επηρεάζεται από αυτή την απόφαση και δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο να ξανανέβει κείμενο εδώ στο μέλλον.

Το blog του Δημήτρη :
http://elegeiakaisatires.wordpress.com/

Και το δικό μου :
http://patatahooligan.wordpress.com/

See ya!
ph.

Παρασκευή 2 Απριλίου 2010

Γιατί η οικονομία πάντα θα είναι ελαττωματική

Μετά από το εξαιρετικό τελευταίο επεισόδιο του Ράδιο Αρβύλα με προβλημάτισε ιδιαίτερα το θέμα της οικονομίας, του χρήματος και της οικονομικής κρίσης. Σε ένα από τα αποσπάσματα βίντεο που έδειξε η εκπομπή εξηγούσε πολύ καλά και κατανοητά το λόγο που πάντα θα υπάρχουν ο πληθωρισμός, η ανεργία και το φαινόμενο της χρεοκοπίας. Πριν επεκταθώ στα δικά μου συμπεράσματα και τις (υπό κατασκευήν) σκέψεις μου εξηγώ εν συντομία αυτά που παρουσίασε το συγκεκριμένο απόσπασμα.

Η πηγή του προβλήματος είναι το ότι οι τράπεζες έχουν το δικαίωμα να τυπώνουν χρήματα από το πουθενά, τα οποία δίνουν στις κυβερνήσεις των χωρών (ή απευθείας στους ιδιώτες), τα οποία μετά τα εισπράττουν μαζί με το επιτόκιο. Με άλλα λόγια, παίρνουν αέρα κοπανιστό, το δίνουν στο οικονομικό σύστημα και το οικονομικό σύστημα μετά πρέπει να επιστρέψει μαζί με τον αέρα αυτόν και ένα ποσό χρημάτων, το οποίο όμως δεν υπάρχει! Για να γίνω πιο κατανοητός, έστω μια χώρα με πληθυσμό 10 ανθρώπων που χρειάζεται 1.000.000€. Συνεννοείται με την τράπεζα η οποία τυπώνει χαρτονομίσματα συνολικής αξίας ενός εκατομμυρίου. Η κυβέρνηση τυπώνει ομόλογα, τα οποία είναι αποδείξεις που λένε ότι η κυβέρνηση έχει την υποχρέωση μετά από καθορισμένο χρονικό διάστημα (έστω 3 χρόνια) να επιστρέψει το ποσό που δανείστηκε με τον τόκο (έστω 100.000€). Οι υπήκοοι αυτού του φανταστικού κράτους ως αντάλλαγμα για την εργασία τους παίρνουν μισθούς. Έτσι το ένα εκατομμύριο αυτό καταλήγει στα χέρια τους. Αυτοί το χρησιμοποιούν κανονικά για να καλύψουν τις ανάγκες τους, ανταλλάσσοντας το για τρόφιμα κτλ μεταξύ τους. Όλα καλά μέχρι εδώ. Μετά από τρία χρόνια, η κυβέρνηση πρέπει να επιστρέψει το πόσο των 1.100.000€ στην τράπεζα, όπως έχει συμφωνηθεί. Μέσω φόρων και άλλων διαδικασιών έχει πάρει πίσω τα λεφτά που είχε δώσει στους ανθρώπους. Όμως λείπουν ακόμη 100.000€! Αυτά τα χρήματα ποτέ δεν εκδόθηκαν και άρα δεν μπορεί να τα βρει πουθενά η κυβέρνηση. Έτσι, καταλήγει να τα χρωστάει ο ένας από τους υπηκόους, χωρίς όμως να τα έχει, και χρεοκοπεί, ώστε να μπορέσει το οικονομικό σύστημα να σταθεί στα πόδια του και να σωθούν οι άλλοι 9. Με αυτόν τον τρόπο η τράπεζα, έχοντας επενδύσει κάτι το μη-υπαρκτό, καταλήγει να βγάζει 100.000€, οι οποίες βέβαια δεν υπάρχουν ως τυπωμένο χρήμα, αλλά τα χρωστάει η κυβέρνηση ή ο πληθυσμός της χώρας (πάνε πακέτο αυτά). Οπότε η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να ζητήσει κι άλλο δάνειο για να μπορέσει να ξεπληρώσει το ποσό αυτό, δημιουργώντας έτσι νέο χρέος.

Δημιουργείται, λοιπόν, ένας φαύλος κύκλος, ο οποίος μονίμως χρεώνει τους ανθρώπους και τις κυβερνήσεις τους και τους ζητάει χρήματα τα οποία δεν υπάρχουν. Καταλήγουμε, δηλαδή, στο να δουλεύουμε όλοι μας για να ξεπληρώσουμε χρήματα που δε μας δόθηκαν. Για αυτό και η δομή της κοινωνίας δεν μπορεί ποτέ να αλλάξει. Πάντα θα πεθαίνουν άνθρωποι από την πείνα και πάντα η εργατική τάξη θα έχει ζωή μετριοτάτου επιπέδου (σε σχέση πάντα με τα δεδομένα κάθε εποχής) που θα περιστρέφεται γύρω από την εργασία, ενώ ένας πολύ περιορισμένος αριθμός ατόμων θα κολυμπάει στο χρήμα. Και γιατί δεν πρόκειται να αλλάξει αυτό; Με πολύ απλά μαθηματικά μπορούμε να πούμε ότι :

Τόκος >0 άρα
Λεφτά που εκδόθηκαν + Τόκος > Λεφτά που εκδόθηκαν

Άρα το χρέος δεν ξεπληρώνεται με κανέναν τρόπο. Ακόμη και αν υπολογίσουμε ότι η τράπεζα θα πληρώνει τόκους για τις καταθέσεις των πολιτών, το ποσό που κατατέθηκε θα είναι πάντα ένα μέρος μόνο του συνολικού ποσού χρημάτων που βρίσκονται σε κυκλοφορία και άρα οι τόκοι των καταθέσεων δεν μπορούν να φτάσουν τους τόκους ολόκληρου του ποσού.

Με άλλα λόγια, για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα χρειάζεται να διαλυθεί το οικονομικό σύστημα από τα θεμέλιά του : το χρήμα. Πρέπει να σταματήσει να εκδίδεται και να σταματήσει να χρησιμοποιείται στις ανταλλαγές. Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να το κάνει κανείς διότι πλέον το χρήμα είναι το επίκεντρο όλων των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων.

Πώς όμως εμφανίστηκε αυτό το πρόβλημα; Παλιά, όπως έχουμε μάθει από το βιβλίο ιστορίας του δημοτικού, οι αγορές δε γίνονταν με χρήματα, αλλά με προϊόντα ή υπηρεσίες μόνο. Δηλαδή το σύστημα ήταν αυτό : εγώ παράγω πχ ντομάτες. Ο γείτονας μου έχει μια πηγή στο κτήμα του και βγάζει πόσιμο νερό. Άρα εγώ του δίνω ένα κιλό ντομάτες να φάει και αυτός μου δίνει τρία λίτρα νερό να πιώ.

Όμως αυτό το σύστημα έκανε τις συναλλαγές πολύ δύσκολες, γιατί εγώ για να προμηθευτώ κάτι έπρεπε να βρω κάποιον που το παράγει και ταυτόχρονα χρειάζεται κάτι που έχω εγώ υπό την κατοχή μου. Αν συνυπολογίσουμε και το ότι πολλά προϊόντα χαλάνε γρήγορα με το πέρασμα του χρόνου, είτε θα αναγκαζόμουν να πάρω κάτι άλλο από αυτό που χρειαζόμουν ή θα κινδύνευα να μην προλάβω να ανταλλάξω καθόλου και να μείνω με μια σάπια σοδειά στα χέρια.

Κι εδώ έρχεται η ιδέα του χρήματος. Αρχικά το χρήμα λειτουργούσε έτσι : καταρχάς καθοριζόταν η αξία του κάθε προϊόντος. Έστω ότι η αξία του χρυσού σε ένα νόμισμα του 1€ είναι ίση με την αξία ενός λίτρου νερού. Τότε ένα λίτρο νερού αξίζει 1€. Αφού εγώ έδινα ένα κιλό ντομάτες για τρία λίτρα νερό, καταλήγουμε στο ότι ένα κιλό ντομάτες κάνει 3€. Όταν, λοιπόν, εγώ πουλήσω τις ντομάτες αυτές παίρνω 3€. Τι σημαίνουν αυτά τα λεφτά όμως; Σημαίνουν ότι αυτός που μου τα έδωσε ΜΟΥ ΧΡΩΣΤΑΕΙ ως αντάλλαγμα κάτι που έχει αξία 3€. Όταν, στη συνέχεια, εγώ αγοράσω τα τρία λίτρα νερού που χρειάζομαι, δίνω τα 3€ στο γείτονά μου. Τώρα αυτός που αγόρασε τις ντομάτες από εμένα χρωστάει στο γείτονά μου κάτι με αξία 3€. Έτσι όποιος πουλάει χωρίς να αγοράζει, επειδή έχει προσφέρει περισσότερα αγαθά από όσα έχει εισπράξει, καταλήγει με συσσωρευμένο χρήμα στα χέρια του, δηλαδή ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ να του δώσουν κάποια αγαθά, ενώ όποιος αγόρασε περισσότερα από όσα πούλησε, χρωστάει χρήματα άρα ΧΡΩΣΤΑΕΙ ΑΓΑΘΑ σε εμάς τους υπόλοιπους. Αν έχουμε καθορίσει σωστά τις σχετικές αξίες των προϊόντων (που τις αναπροσαρμόζουμε αν δούμε ότι είναι λάθος) ο καθένας θα ξοδεύει όσο χρήμα εισπράττει και η κοινωνία μας θα δουλεύει σωστά με τις ανταλλαγές να έχουν γίνει πολύ πιο εύκολες.

Το σημαντικότατο στοιχείο σε αυτή την ιδέα, που την κρατάει σε ισορροπία είναι ότι ο συνολικός πλούτος σε αγαθά της κοινωνίας είναι ακριβώς ίσος με το συνολικό ποσό χρημάτων που κυκλοφορεί. Επομένως, το χρήμα κάθε χώρας αντικατοπτρίζει τον πλούτο της σε φυσικούς πόρους και σε ανθρώπινη εργασία. Για αυτό και όπως είπα στην αρχή του παραδείγματος, ο τρόπος να καθορίσουμε την αξία του νομίσματος ήταν με βάση τα υλικά που το αποτελούσαν.

Και εδώ κάπου φτάνουμε στο μοιραίο “Λάθος” που μας καταδίκασε σε αυτό το ελαττωματικό οικονομικό σύστημα. Ξαφνικά το χρήμα γίνεται χαρτί και μελάνι και φτηνά κράματα μετάλλων που δεν έχουν καμία σχέση με την ανταλλακτική αξία που του προσδίδουμε και τα λεφτά των τραπεζών είναι ψηφιακά δεδομένα, που αναφέρονται σε μη-εκδομένα χρήματα. Και το πιο τραγικό : το χρήμα τυπώνεται από το πουθενά!

Κάντε τώρα τη σύγκριση με το μοντέλο που σας περιέγραψα παραπάνω : το χρήμα το παίρνει όποιος δίνει τα αγαθά του και συμβολίζει αυτά που δικαιούται σαν αντάλλαγμα. Άρα όταν η τράπεζα τυπώνει χρήματα ΑΠΑΙΤΕΙ να της δώσουμε αγαθά σαν αντάλλαγμα ΧΩΡΙΣ να έχει προσφέρει κάτι σε εμάς!

Άρα όταν το χρήμα που κυκλοφορεί παγκοσμίως είναι πολύ μεγαλύτερο από τον υπαρκτό πλούτο, που όπως είπαμε είναι τα αγαθά και η ανθρώπινη εργασία, μιλάμε για χρέη προς τις τράπεζες που δημιουργούνται αυθαίρετα και δεν υπάρχει τρόπος να ξεπληρωθούν.

Εμείς, βέβαια τα απλά ανθρωπάκια δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε αυτά (τουλάχιστον όχι με την ατομική μας δράση), αλλά μπορούμε όσο είναι δυνατό να προφυλάξουμε τους εαυτούς μας σε ένα βαθμό. Αυτό που πρέπει όλοι να κάνουμε είναι :

Πρώτον, να παίρνουμε πολύ σοβαρά τις οικονομικές συναλλαγές. Με βάση τα όσα σας είπα σε αυτό το άρθρο, όταν δίνετε σε κάποιον χρήματα για να αγοράσετε κάτι, αφού το χρήμα δεν έχει ουσιαστική αξία, αλλά συμβολική, του δίνετε μια απόδειξη ότι του ΧΡΩΣΤΑΤΕ κάτι. Φυσικά, δε θα του το ξεχρεώσετε ποτέ αυτοπροσώπως, αλλά θα το ξεχρεώσετε σε κάποιον άλλον όταν το χρήμα κάνει τον κύκλο του. Όσο έχουμε συνδυάσει τις αγοραπωλησίες με την καθημερινή μας δραστηριότητα (στο οποίο μας έχουν “βοηθήσει” αυτοί που κερδίζουν από αυτό), θα ζούμε μια ζωή κυνηγημένοι από τα χρέη μας.

Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε, το οποίο είναι στενά συνδεδεμένο με το πρώτο, είναι να απεξαρτηθούμε από το χρήμα. Δεν είναι τυχαίο που τα ακριβότερα αγαθά είναι αυτά που σχετίζονται με τη διασκέδαση, τη μόδα, τη φιγούρα κτλ. Αυτό γίνεται μόνο και μόνο επειδή εμείς το επιτρέψαμε. Επειδή εμείς δεχτήκαμε ένα ποτό με πραγματικά αξία 10€ το μπουκάλι να το πληρώνουμε δέκα φορές ακριβότερο για να νιώσουμε ότι διασκεδάσαμε το Σαββατόβραδό μας. Επειδή εμείς αγοράσαμε ρούχα ακριβότερα από το σπίτι μας για να καλύψουμε την ανασφάλειά μας όταν κυκλοφορούμε έξω. Επειδή, στην τελική, εμείς συνδέσαμε την ευτυχία μας με τη σπατάλη χρημάτων και μαθαίνουμε έτσι και τους φίλους μας και τα παιδιά μας και όποιον τολμήσει να πιστεύει κάτι διαφορετικό.

Βέβαια εδώ ο αναγνώστης (ο ένας που είχε την αντοχή να φτάσει στο τέλος του άρθρου), θέτει το ερώτημα : πώς μπορεί αυτό να μας σώσει από το χρέος, αφού τόση ώρα μας εξηγείς ότι είναι έμφυτο στο οικονομικό σύστημα; Και απαντώ, δεν πρόκειται να σε σώσει. Αλλά τουλάχιστον δε θα είσαι δυστυχής μια ζωή για αυτά που χρωστάς.

ph.